Tùy bút trên dòng ngày tháng

Đúng hơn phải nói là: con người đã tạo ra các mô hình vũ trụ và tính hợp lý của các mô hình lại phụ thuộc vào giới hạn nhận thức của con người. Trong hơn 100 năm nay, với các kính thiên văn đủ mạnh để nhìn vào khoảng không mênh mông, người ta đã ghi chép lại các sự kiện để tìm hiểu sự vận hành của thế giới. Với dữ liệu thu thập của 100 năm ngắn ngủi so với tuổi vũ trụ chừng 14 tỉ năm, người ta lại muốn biết từ quá khứ đến cả tương lai. Điều này giống như là vũ trụ đã xảy ra 140.000.000 sự kiện và người ta chỉ ghi nhận được duy nhất 1 sự kiện cuối cùng mà lại muốn thiết lập quy luật cho 139.999.999 sự kiện trước đó lẫn tiên đoán cho những diễn tiến tiếp theo. Xem ra, còn tệ hơn cả việc một con kiến ở xó bếp lại muốn biết mọi chuyện xảy ra trên quả Địa Cầu trong vòng sinh tồn ngắn ngủi của nó. Hơn 50.000 năm trước, để giải thích sự vận hành của các tinh tú, loài người đã tạo nên vũ trụ – thần linh. Nơi đó, các vị thần điều khiển sự quay của Mặt Trời, Mặt Trăng,… Dần dần, nhận...

Những cơn mưa tầm tả kéo về giăng kín tháng năm. Những giọt nước xối xả rơi xuống của mùa mưa đến sớm năm nay chỉ đủ làm đầy vơi một thoáng hương xưa. Mưa Sài Gòn không còn là những cơn mưa vội vã, chợt đến chợt đi, như những mối duyên tình từ thuở xa xưa. Mưa rồi chợt nắng, mưa của những ngày xưa giống như đứa bé con đang khóc bỗng cười, tựa như mấy vần thơ của Nguyên Sa: Em chợt đến, chợt đi, anh vẫn biết Trời chợt mưa, chợt nắng, chẳng vì đâu. Mưa bây giờ đã trở nên dai dẳng, không biết bao giờ tạnh làm chạnh lòng người lữ khách đứng đợi trong đêm. Tiếng mưa rơi bỗng trở thành một thứ âm thanh cuồng nộ như muốn bảo rằng Sài Gòn vẫn còn được mang tên. Sài Gòn không thể là Singapore, Paris hay Venice và nếu tưởng rằng mỗi chiếc xe gắn máy là một chiếc thuyền nan lướt dọc theo phố nước thì Sài Gòn trông giống như miền quê Tây Bắc của Quang Dũng: Có nhớ dáng người trên độc mộc Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa. Trong cơn mưa, Sài Gòn bỗng hóa thành những dòng sông. Một Sài Gòn l...

Phật Giáo vốn thoát thai từ Bà La Môn vào thế kỷ VI TCN tại miền đông bắc Ấn Độ. Mảnh đất tâm linh huyền diệu này đã cho ra đời rất nhiều quan niệm khác nhau về thế giới, về sự sống chết. Trong đó, Phật Giáo là một tôn giáo không tồn tại Thượng Đế và Đức Phật chỉ là người dẫn đường mang phương pháp tu tập cho muôn người tìm đến Giác Ngộ. Vào lúc gần nhập diệt, khi còn ở kinh thành Vệ Xá, Đức Phật đã nói với Ananda: “Hãy tự mình là ngọn đèn soi sáng cho chính mình! Hãy nương tựa nơi chính mình! Dùng Chánh Pháp làm ngọn đèn! Dùng Chánh Pháp làm chỗ nương tựa! Đừng tìm đến một nguồn ánh sáng hay chỗ nương tựa nào khác”. Và kể từ đó, tùy tâm nhận thức Chánh Pháp và, hơn nữa, mọi lời giảng của Đức Phật không thể được diễn giải như nhau khi giao thoa với các nền văn hóa khác cũng như trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử mà Phật Giáo đã hình thành nhiều con đường để đạt Giác Ngộ. Sau 100 năm kể từ khi Đức Phật nhập diệt (khoảng năm 450TCN), ở lần kết tập thứ hai của Phật Giáo ...