Tùy bút trên dòng ngày tháng

Tôi đến Flint, một thành phố nhỏ của tiểu bang Michigan, miền đông bắc nước Mỹ, giữa lúc cơn mưa nhẹ đang đổ xuống cùng cái buốt giá của những ngày cuối thu đang kéo về. Không còn cái khô rát của miền trung tây nước Mỹ, Michigan nằm gọn trong khu vực Ngũ Đại Hồ tuyệt đẹp, tiếp giáp với biên giới Canada, nên có khí hậu ôn đới mát dịu. Thành phố êm ả, thanh bình, mang nét buồn vời vợi. Sắc vàng và đỏ của những chiếc lá chen nhau trong rừng cây trên nền cỏ xanh biếc mượt mà. Phía trên cao là những áng mây phủ kín bầu trời, buông một màu xám ảm đạm lên cả thành phố khiến cho Flint, thành phố cây cỏ nhiều hơn con người, trông giống như một bức tranh đầy màu sắc, vừa rực rỡ vừa u buồn. Các hồ Superior, Michigan và Huron, bao la như biển cả, ôm ấp trọn cả tiểu bang Michigan, được các chính phủ Mỹ và Canada chăm chút cẩn thận về sinh thái lẫn môi trường. Chỉ khác biển một điều vì chúng có nước ngọt. Nhìn các đợt sóng nhè nhẹ vỗ về lên bãi cát dài mà chạnh lòng khi nghĩ về biển A...

Con đường từ Los Angeles đến San Diego dài chừng 250km, nằm dọc theo đường bờ biển phía tây. Một bên nhìn ra Thái Bình Dương. Phía bên kia là những ngọn núi đá chập chùng giữa nền cát mênh mông màu nâu thẫm trong cái buồn tẻ hắt hiu của hoang mạc Mojave trải rộng khắp miền Viễn Tây nước Mỹ. Rải rác dọc theo con đường này là những cái tên đã trở nên quen thuộc như Westminster, Little Saigon, Bolsa, Orange County, Irvine, San Diego. Đó là nơi cư trú của chừng 600.000 người Việt đến Mỹ sau 1975 trong tổng số 1,5 triệu người Việt hiện đang sinh sống tại Hoa Kỳ. Nếu không nhìn thấy dòng xe ôtô nối đuôi trật tự trên các con phố Westminster (phía nam Los Angeles 50km) thì có lẽ tôi đã tưởng mình đang ở một khu phố nào đó tại Sài Gòn. Hai ngày trong một Little Saigon giữa sự ân cần của những người Việt nơi đây, những người bạn và học trò cũ, khiến tôi cảm thấy quê hương mình thật gần, như chưa hề có cuộc chia ly. Chỉ có lý tưởng mù quáng mới có thể tạo nên hố ngăn cách trong tình cảm n...

Vượt qua quãng đường gần 20.000km, trung chuyển tại Tokyo rồi vòng lên gần Bắc cực, sau chừng hơn 26 giờ bay, tôi đến Phoenix, tiểu bang Arizona. Thành phố như bóng chim Phượng Hoàng nằm bơ vơ giữa hoang mạc Sonoran miền Viễn Tây Hoa Kỳ. Giữa đồi cát vàng mênh mông chen lẫn các ngọn núi đá vút cao trơ trọi, lấp ló hàng cây xương rồng đa dạng và lạ mắt, tôi cố tìm lại vết vó ngựa năm xưa của anh chàng cao bồi lãng tử tài hoa Lucky Luke thuở nào, luôn trên lưng ngựa, rút súng nhanh hơn cả ánh sáng, ngang dọc khắp miền Viễn Tây nước Mỹ để bảo vệ các di dân nghèo khổ vào thời lập quốc (năm 1776) từ trong các tập truyện tranh của 50 năm trước, đã làm say mê những đứa trẻ con như chúng tôi dạo ấy. Khi bước chân vào đại học Arizona State, người ta cứ ngỡ như đang lạc vào một thành phố tuyệt đẹp với khoảng hơn 100.000 cư dân đang miệt mài học tập. Ngôi trường rộng chừng gần quận Thủ Đức được dựng lên giữa miền hoang dã bởi bàn tay của người Mỹ. Họ đã biến một miền đất tưởng chừng như đã ...

Tháng mười vẫn là những cơn mưa. Vào mùa bão tố kéo về, những cơn lũ quét lại theo mưa gieo đau thương vào lòng đất mẹ. Những cánh rừng bạt ngàn đã chết từ khi nào, chỉ còn trơ ra đồi trọc nhấp nhô, không còn sức chống chọi lại con nước lũ dâng. Đất nước ngàn năm mãi ngấn lệ không phải từ thiên nhiên hung tàn mà từ bàn tay tham lam của con người. Các em bé, thơ ngây, vượt qua sông đến trường chỉ bằng những chiếc bè nhỏ hay bằng sợi dây thừng mong manh trong sóng nước cuồn cuộn giữa những lâu đài nguy nga tráng lệ thấp thoáng từ phía xa xa. Tiếc thay, những lâu đài đó không phải được dựng lên bằng mồ hôi lao động mà bằng sự bòn rút những chiếc cầu của các em. Hạnh phúc không bao giờ chia đều cho mỗi con người. Trời Sài Gòn trong tiết tháng mười vẫn là những cơn mưa. Đứng dưới mưa Sài Gòn không thể tưởng tượng được mưa Hà Nội hay mưa Sơn La. Mưa Sài Gòn dịu êm, mưa hững hờ, mưa lạnh lùng buông xuống gieo niềm nhớ miên man. Như bóng hoàng hôn đổ xuống, tháng mười mang màu ảm đạm. Mây xám ...